Tái cấu trúc doanh nghiệp không còn là một khái niệm xa lạ mà đã trở thành một chiến lược quan trọng để các doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Vậy, tái cấu trúc là gì và khi nào doanh nghiệp cần thực hiện? Bài viết này của Investpush Legal sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Tái cấu trúc là gì?
Tái cấu trúc là gì là câu hỏi được nhiều nhà quản lý, chủ doanh nghiệp và chuyên gia kinh tế đặt ra khi doanh nghiệp bước vào giai đoạn cần đổi mới để thích nghi và phát triển. Hiểu một cách đơn giản, tái cấu trúc là quá trình sắp xếp lại toàn bộ hoặc một phần hoạt động, cơ cấu tổ chức, tài chính và chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp nhằm cải thiện hiệu quả, tối ưu hóa nguồn lực và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Hoạt động tái cấu trúc có thể bao gồm nhiều nội dung như: thay đổi mô hình quản lý, tinh gọn bộ máy nhân sự, điều chỉnh quy trình vận hành, cải cách tài chính, cắt giảm chi phí không cần thiết, hay thậm chí là định hình lại định hướng phát triển sản phẩm, thị trường.
Vì sao doanh nghiệp cần tái cấu trúc?
Sau khi hiểu rõ tái cấu trúc là gì, lý do để thực hiện tái cấu trúc là điều doanh nghiệp cần cân nhắc. Trong thực tế, quá trình này không chỉ xuất hiện khi công ty đối mặt với khủng hoảng tài chính mà còn là chiến lược chủ động để phát triển bền vững.
Một số nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp cần tái cấu trúc bao gồm:
- Tối ưu hiệu quả vận hành: Cơ cấu tổ chức cồng kềnh, quy trình không hiệu quả, thiếu minh bạch dễ dẫn đến chi phí vận hành tăng cao. Tái cấu trúc sẽ giúp tái tổ chức lại bộ máy một cách linh hoạt và hiệu quả hơn.
- Tăng khả năng sinh lợi: Bằng cách tập trung nguồn lực vào các hoạt động cốt lõi, doanh nghiệp có thể loại bỏ những mảng kinh doanh không hiệu quả, từ đó cải thiện lợi nhuận.
- Giảm áp lực tài chính: Với những doanh nghiệp đang gánh nợ lớn, tái cấu trúc tài chính là biện pháp cần thiết để đàm phán lại với các chủ nợ, cắt giảm chi phí vay và giữ vững khả năng thanh toán.
- Thích ứng với biến động thị trường: Thị trường luôn thay đổi, và nếu doanh nghiệp không kịp điều chỉnh mô hình kinh doanh hoặc sản phẩm, họ dễ rơi vào thế bị động. Tái cấu trúc là cách nhanh nhất để thích nghi.
- Tạo nền tảng mở rộng và phát triển: Khi đã có nền tảng tổ chức hợp lý, doanh nghiệp dễ dàng mở rộng quy mô, đầu tư vào công nghệ mới, phát triển thị trường hoặc sáp nhập – mua lại các công ty khác.
Khi nào doanh nghiệp cần tái cấu trúc?
Hiểu rõ tái cấu trúc là gì giúp doanh nghiệp nhận diện đúng bản chất quá trình thay đổi mà còn biết cách lựa chọn thời điểm phù hợp để triển khai. Việc tái cấu trúc không diễn ra theo một khuôn mẫu cố định, mà thường được thúc đẩy bởi những biến động lớn trong nội tại doanh nghiệp hoặc từ môi trường bên ngoài. Dưới đây là các tình huống phổ biến mà doanh nghiệp nên cân nhắc thực hiện tái cấu trúc:
Khi thay đổi chiến lược phát triển
Doanh nghiệp có thể lựa chọn thay đổi định hướng chiến lược nhằm thích ứng với xu thế thị trường hoặc mở rộng lĩnh vực hoạt động. Để thực hiện hiệu quả, việc tổ chức lại mô hình vận hành là điều cần thiết. Đây là lúc cần hiểu rõ tái cấu trúc là gì để điều chỉnh bộ máy, phân bổ nguồn lực, và cập nhật quy trình sao cho phù hợp với mục tiêu mới.
Ví dụ điển hình là thương vụ hợp nhất giữa WarnerMedia và Discovery, Inc. năm 2022, tạo nên Warner Bros. Discovery với tham vọng mở rộng thị phần trên nền tảng truyền thông số toàn cầu.
Khi doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả
Lợi nhuận suy giảm, chi phí tăng cao hoặc các quyết định quản lý thiếu chính xác có thể làm xói mòn hiệu suất doanh nghiệp. Trong trường hợp này, tái cấu trúc giúp tinh gọn tổ chức, tối ưu vận hành và loại bỏ các phần hoạt động không hiệu quả.
Trường hợp của General Motors sau khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 là minh chứng rõ ràng. Tập đoàn này đã phải tiến hành tái cơ cấu toàn diện: cắt giảm thương hiệu, thu hẹp sản xuất, tinh giản nhân sự và đàm phán hỗ trợ từ chính phủ để tránh phá sản và phục hồi vị thế.
Khi cần điều chỉnh cấu trúc vốn
Nhiều doanh nghiệp tiến hành tái cấu trúc để tối ưu hóa hiệu quả tài chính, thông qua các hoạt động như mua bán cổ phần, hợp nhất các đơn vị kinh doanh hoặc chia tách bộ phận hoạt động. Đối với các nhà quản trị, việc hiểu rõ tái cấu trúc là gì giúp xác định các hình thức xử lý vốn phù hợp với định hướng dài hạn.
Apple là một ví dụ tiêu biểu. Từ năm 2012 đến nay, công ty liên tục triển khai các chương trình mua lại cổ phiếu quy mô lớn, bao gồm kế hoạch trị giá 110 tỷ USD vào năm 2024 nhằm gia tăng lợi ích cho cổ đông và cải thiện chỉ số tài chính như thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS).
Khi môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng
Sự chuyển dịch của công nghệ, thay đổi trong hành vi người tiêu dùng, chính sách pháp lý mới hoặc sức ép từ các đối thủ cạnh tranh đều có thể khiến doanh nghiệp cần tái thiết lại toàn bộ hệ thống.
Một ví dụ tiêu biểu là Unilever – doanh nghiệp toàn cầu đã tái định hình chiến lược nhằm hướng đến mục tiêu phát thải bằng 0 vào năm 2050. Để đạt mục tiêu này, Unilever đã điều chỉnh mạnh cơ cấu đầu tư, ưu tiên công nghệ bền vững, tăng cường quản trị trách nhiệm và hợp tác đa phương để mở rộng ảnh hưởng tích cực trên toàn cầu.
Những vấn đề cần giải quyết khi thực hiện tái cấu trúc doanh nghiệp
Để hiểu rõ tái cấu trúc là gì, doanh nghiệp cần nhận thức rằng đây là quá trình đánh giá lại toàn diện mô hình hoạt động hiện tại nhằm điều chỉnh cho phù hợp với mục tiêu phát triển trong bối cảnh mới. Việc tái cấu trúc có thể diễn ra ở mức cơ bản hoặc toàn diện, tùy thuộc vào mức độ thay đổi và mục đích hướng đến.
Tái cấu trúc cơ bản doanh nghiệp
Ở cấp độ này, doanh nghiệp tập trung điều chỉnh bộ máy tổ chức và cải thiện hiệu quả vận hành nội bộ. Các nội dung cần giải quyết bao gồm:
- Phân tích mô hình tổ chức hiện tại: Đánh giá hiệu quả hoạt động của từng phòng ban, xác định điểm mạnh, điểm yếu, từ đó tìm ra những khía cạnh thiếu hiệu quả cần cải thiện.
- Thiết kế lại cơ cấu tổ chức phù hợp hơn: Một cấu trúc linh hoạt, rõ ràng về phân quyền và trách nhiệm sẽ giúp doanh nghiệp thích nghi tốt hơn với thay đổi thị trường và nâng cao năng suất lao động.
- Rà soát vai trò và nhiệm vụ của từng bộ phận: Đảm bảo không có sự chồng chéo, mỗi đơn vị, cá nhân đều có định hướng rõ ràng về nhiệm vụ và trách nhiệm của mình trong hệ thống mới.
- Chuẩn hoá bảng mô tả công việc: Giúp từng cá nhân hiểu rõ vai trò và mục tiêu công việc, tăng cường tính chuyên nghiệp và chủ động trong quá trình làm việc.
- Xây dựng hệ thống quản trị thống nhất: Bao gồm quy chế, nội quy, tiêu chuẩn và quy trình vận hành để duy trì sự ổn định, kiểm soát và nâng cao tính minh bạch trong quản lý nội bộ.
- Vận hành và điều chỉnh hệ thống mới: Sau khi áp dụng cơ cấu tổ chức mới, doanh nghiệp cần giám sát thường xuyên, đánh giá hiệu quả và cập nhật cải tiến nhằm đảm bảo hệ thống luôn phù hợp với thực tế.
Tái cấu trúc toàn diện doanh nghiệp
Đây là cấp độ cao hơn, cải tổ về mặt tổ chức mà còn yêu cầu tái định hình toàn bộ hệ thống quản trị, tài chính, vận hành và chiến lược thị trường. Những vấn đề cần xử lý bao gồm:
- Xây dựng lại hệ thống chính sách nhân sự, hành chính: Tập trung vào tuyển dụng, đào tạo, giữ chân nhân tài và tổ chức bộ máy hỗ trợ hành chính hiệu quả.
- Tái định hướng chiến lược Marketing và kinh doanh: Điều chỉnh lại thông điệp, kênh tiếp cận khách hàng, mô hình bán hàng để phù hợp với xu thế thị trường và thị hiếu người tiêu dùng.
- Rà soát và cải thiện chuỗi cung ứng: Đảm bảo nguyên vật liệu, logistics và sản xuất diễn ra liền mạch, tiết kiệm chi phí và giảm thiểu rủi ro.
- Đổi mới hoạt động sản xuất và kỹ thuật: Đưa công nghệ mới vào vận hành, tự động hoá quy trình, tăng chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất.
- Tái cấu trúc tài chính – kế toán: Điều chỉnh lại cơ chế kiểm soát tài chính, dòng tiền, cơ cấu vốn, nâng cao khả năng thanh khoản và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp.
Trên đây là những thông tin tham khảo. Tái cấu trúc là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện bài bản. Tuy nhiên, nếu được thực hiện đúng cách, tái cấu trúc có thể mang lại những lợi ích to lớn cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, tối ưu hóa hoạt động và đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Investpush Legal luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp của bạn trong quá trình tái cấu trúc, đảm bảo mọi hoạt động diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.
